Voorall reageert op de Woonzorgvisie van de gemeente

Wonen met zorg en ondersteuning
In mei van dit jaar schreef Voorall een reactie op het concept van de Woonzorgvisie van de gemeente Den Haag. De Woonzorgvisie heeft de titel ‘Samen zorgen voor een thuis’ en richt zich op de periode tot 2040. De visie gaat over iedereen die nu of in de toekomst een geschikte woning met zorg en ondersteuning nodig heeft. Het gaat daarbij naast senioren bijvoorbeeld om mensen met een fysieke of verstandelijke beperking, dak- en thuisloze mensen, jongeren uit de jeugdzorg en statushouders. Deze groepen hebben allemaal eigen specifieke woonwensen en ondersteuningsbehoeften. In Den Haag zijn tot 2040 voor deze groepen 5.000 tot 7.500 passende woonplekken nodig. Voor ouderen gaat het om een toename van 20.000 woningen. We zien in de Woonzorgvisie veel goede ambities. In de visie ontbreekt echter ook een aantal belangrijke punten.

Wonen zonder zorg is niet opgenomen in gemeentelijk beleid
Zo constateren we dat in de woonzorgvisie en eerder ook al in de Woonvisie, voorbijgegaan wordt aan de groep mensen die weliswaar een beperking heeft, maar zelfstandig woont en geen zorgvraag heeft. Zoals mensen die in een rolstoel zitten en met een gelijkvloerse woning zonder zorg hun leven kunnen vormgeven of studenten die gebruik maken van een hulpmiddel en hun opleiding in Den Haag willen volgen.

Aanpasbaar bouwen is nodig
Wij pleiten er daarom voor om alle nieuwe en te renoveren woningen te bouwen volgens het principe van Aanpasbaar Bouwen. Dan zijn de belangrijkste functies in de woning voor elke bewoner, met of zonder beperkingen, te gebruiken zonder ingrijpende aanpassingen.

Nultredenwoningen met voorrang voor mensen die dit nodig hebben
Ook is aanpassing nodig van het woningverdeelsysteem, dat nadelig uitpakt voor mensen die een nultredenwoning nodig hebben. Woningzoekenden die een nultredenwoning nodig hebben, kunnen alleen reageren op benedenwoningen of woningen met een lift, terwijl mensen zonder beperkingen kunnen reageren op alle woningen, dus ook de nultredenwoningen. Hierdoor ontstaat een ongelijk speelveld. Wij dringen er daarom op aan om nultredenwoningen te labelen voor mensen die hiervan afhankelijk zijn en ouderen en mensen met een beperking voorrang te geven bij de toekenning van nultredenwoningen.

Vergroot de voorraad aangepaste huurwoningen
Daarnaast is het belangrijk om beleid te ontwikkelen, waardoor er in Den Haag een voorraad aangepaste huurwoningen ontstaat. We zien dat in eenmaal aangepaste woningen bij doorstroming de aanpassingen verwijderd worden om deze vervolgens te verhuren aan mensen die geen aangepaste woning nodig hebben. De hoeveelheid aangepaste woningen blijft hierdoor te klein, waardoor mensen niet in hun eigen wijk kunnen blijven wonen of bewoners met een beperking aanspraak moeten doen op de Wmo wanneer een niet aangepaste woning toegewezen wordt. Dit is kapitaalvernietiging.

Woonvormen voor mensen met een fysieke beperking stimuleren
Voor mensen die wel een zorgvraag hebben, zien we extra mogelijkheden, die nog ontbreken in de woonzorgvisie. We adviseren bijvoorbeeld om via deze visie initiatieven te ondersteunen voor mensen met een fysieke beperking die gezamenlijk in een woonvorm willen wonen. Gezamenlijk wonen stelt hen in staat om zelf zorg in te kopen, zodat zij zelf kunnen beslissen wie hun billen wast.

Kangoeroewoningen voor mantelzorgers
Voor mantelzorgers zien we naast mantelzorgwoningen die in de tuin geplaatst kunnen worden ook kansen voor ‘kangoeroewoningen’. Dit zijn grotere woningen met twee woongedeelten, waarvan tenminste één deel nultreden/zorgwoning moet zijn. Voorall pleit ervoor de realisatie hiervan te stimuleren.  

Zorggeschikte woningen verspreid in de wijk
Verder vinden we dat zorggeschikte woningen niet alleen in een geclusterde woonvorm of een instelling beschikbaar moet zijn, maar ook verspreid in de wijk aanwezig moeten zijn.    

Maak gebruik van Woonkeurlabels of al bestaande sterrensystemen
De vraag is of het label van 55+woning nog wel logisch is nu veel mensen langer gezonder oud worden. Bij aanpassing van het label pleiten we ervoor aan te sluiten bij bestaande labelconcepten zoals sterrensystemen van diverse corporaties of Woonkeur.

Een convenant voor een hoger niveau van toegankelijkheid
Voorall constateert dat de richtlijnen in het Bouwbesluit veel te beperkt zijn voor het realiseren van toegankelijke woningen. Het is nodig aanvullende richtlijnen af te spreken met corporaties en projectontwikkelaars. In Den Haag worden nog steeds woningen gebouwd met ontoegankelijke buitenruimtes. Je kan wel je woning in, maar je kan niet op je balkon komen zodra je afhankelijk wordt van een rollator of rolstoel. De gemeente, corporaties, projectontwikkelaars en belangenorganisaties kunnen een convenant opstellen om een hoger niveau van toegankelijkheid te bereiken dan nu in het Bouwbesluit staat. Zo pleiten wij ervoor om in alle sociale nieuwbouw de douche- en toiletruimte naast elkaar te plaatsen. Dit maakt het veel eenvoudiger de woning aan te passen wanneer de bewoner onverhoopt in een rolstoel terecht komt. De architect van Voorall is graag bereid mee te denken over hoe dit zorgvuldig kan worden geformuleerd. 

Maak gebruik van ervaringsdeskundigheid
Tot slot dringen we erop aan om bij het ontwerpen van alle woningbouwplannen in elke bouw- en ontwikkelingsfase gebruik te maken van de uitgebreide ervaringsdeskundigheid die binnen de doelgroepen voor deze woningen (ouderen en mensen met een beperking) aanwezig is, zoals bij Voorall. Dat leidt tot flexibeler en bruikbaarder plattegronden en uiteindelijk tot kostenbesparing. 

Iedereen in 2040 een geschikte woning met zorg en ondersteuning

Met dit pleidooi hopen we dat de Woonzorgvisie inderdaad een document wordt om mensen die dit nodig hebben te voorzien van een geschikte woning met zorg en ondersteuning.

Margreet Roemeling